Jos gaat los: Andere planeet

zo 9 februari 2025, 11:00 column

Luister hier de column

Zelf ben ik van een jaargang waarin bij ons thuis een touwtje uit de brievenbus hing. Hoefde moeder niet telkens naar de voordeur. De melkboer zette de flessen gewoon in de gang en elke woensdagmiddag zaten de straatkinderen samen bij de buurvrouw. Die had een tv, destijds een uitzonderlijk bezit. Geluk daarentegen was toen heel gewoon.

Wat is er met ons gebeurd? Ik bedoel: dat er nu drie sloten op de deur zitten? Dat onze politie waarschuwt niet open te doen wanneer er onbekenden aanbellen die beweren dat ze van de politie zijn?

In Friesland zijn nep-agenten actief, meldt de politie. In Boormbergum, Drachten en IJlst werden westerlingen aangehouden, op verdenking zich voor politie te hebben uitgegeven. Wat doet dit met ons?

In het Noorden vertrouwen wij onze pliesie. Zoals de 'minsken' hier ook elkaar nog wel vertrouwen. De buren komen bij ons achterom, zoals ik dat ook bij mijn buren doe. Mienskip is niet bijzonder, want zo hoort het.

Wanneer kwam de klad er in? Waardoor? En wat nu? Is een gebarricadeerd bestaan de oplossing? Kijken we wel genoeg om naar elkaar?

Druk, druk, druk. Kunnen onze buurtkinderen nog onbekommerd op straat spelen? Houden ouderen ze een beetje in de gaten of maken die zichzelf daarmee ook verdacht? Geestelijke gezondheidwerkers, kinderbeschermers en ook buurtagenten reageren bij meldingen van bizar gedrag niet altijd adequaat. We verschuilen ons achter elkaar.

Steeds meer verwarde mensen. Sommigen lopen verdwaasd rond. Buurtgenoten die nergens passende hulp kunnen vinden, want er is te weinig personeel en te veel vraag. Talloze ontheemden onder ons, nieuwkomers uit andere culturen. Die gaan we niet de schuld geven, het is nog een wonder dat velen het doorgaans best goed doen.

De meesten ontsnapten tenauwernood uit oorlogsgebied. Zitten met trauma's, die wij niet kennen, laat staan onderkennen. Is het zo gek dat zij soms ontsporen?

Mijn betere helft kwam decennia terug ook uit zo'n andere cultuur. Geen vluchteling, maar wel iemand die bij aankomst in winters Nederland verbaasd uitriep dat alle bomen hier dood waren: 'Zit geen blad meer aan!'

Al op de taalschool dreigde het fout te gaan: daar werden goedkope dingen verhandeld. Moest ik thuis uitleggen dat je daar ver van moet blijven, omdat het gestolen spul was. Geen idee!

Alles van Nederland moest ik duiden, van meet af aan richting geven. Had ik dit gidswerk laten versloffen, dan had het zomaar anders kunnen uitpakken. De sportclub bleek veruit de beste begeleider. Nieuwkomers zonder coaching krijgen in Nederland alle kans om verkeerde zijstraten in te slaan, sommigen beseffen het niet eens.

Alom loeren verkeerde verleidingen, liggen dingen voor het pakken, hangen touwtjes uit de brievenbus. Wie houdt ze tegen? Bij misstappen zijn er sancties die overkomen als beloning!
Met brood, bed en bad is de kous niet af.

Ik blijf het zeggen, vanuit eigen ervaring: elke nieuwkomer uit een andere cultuur, onze taal niet eens machtig, moet hier vooreerst een mentor krijgen, een vertrouwenspersoon. Maar dan word ik aangekeken alsof ik de vreemdeling ben, zojuist gearriveerd van een andere planeet.