Jos gaat los: Niets geleerd

Jos van Noord zo 16 maart 2025, 11:00 column

Luister hier de column

Tachtig jaar bevrijding. Dat vieren we eerdaags, in mei. Iedereen blij! Maakte het Friezen wat uit welk uiterlijk hun bevrijders hadden, in 1945? En nu?

Dat er bij de bevrijding ook soldaten van kleur betrokken waren, daar staat niemand bij stil. Letterlijk zo stond dat in mijn krant, vandeweek.

Mag van mij zo blijven. Maar nee, ze willen warempel de kleurlingen van toen, nu hoogbejaard, gaan opsporen!

Friezen zijn slimmer dan gedacht, dacht ik altijd. Wie interesseert kleur? In Friesland worden alle bevrijders in dankbaarheid herdacht, ongeacht hun etniciteit, geloof, voorkeur, insteek of achtergrond!

Eerst hadden we wat doorgedraaide activisten die met roet gingen gooien op onschuldige kinderfeestjes. En nou krijgen we opeens een zoektocht naar zwarte bevrijders!

Bravo dus voor 'niemand' die stil staat bij de absurde vraag of er ook soldaten met kleur onder de geallieerden waren.

Waar trouwens ook niemand bij stil staat: waren er Aziatische soldaten bij, met spleetogen? Joodse bevrijders zaten er vast ook tussen, zeker bij die Poolse eenheden. Net als Roma. Soldaten met platvoeten! Hoe sporen we die op? Caraibische kroeskoppen? Misschien waren er wel soldaten bij van Arabische komaf, Allah yattik al-Afiya!

Hoe erg gekleurd moet je zijn om doelwit te worden in deze Friese zoektocht? Godweet zaten er stiekem ook gay soldaten tussen! Waar vinden wij hun nazaten?

Een non-onderwerp, inderdaad: erg gezocht. Ieder mensenleven telt, elk dezelfde waarde.

Als kleur niet uitmaakt, zoals die Liwwadder subsidieslurpers van Tumba aldoor roepen, waarom wordt kleur dan telkens opnieuw tot onderwerp gemaakt?

Friesland werd bevrijd door vooral Canadese geallieerden, met name van de 4th Canadian Armoured Division en de 2nd Canadian Infantery Division: zij verjoegen de bezetters uit Leeuwarden (15 april 1945), Sneek en ook Drachten. Franse parachutisten bereidden de opmars voor, door achter de Duitse linies alvast bruggen en belangrijke kruispunten in te nemen. Ook Britse manschappen hielpen. Kleurrijke troepen als de Britse Indian Army en de Caribbean Regiment knokten voornamelijk in verder afgelegen delen van Europa.

In deze bevrijdingslegers, vooral uit de Nieuwe Wereld, dienden soldaten van allerlei achtergrond, kleur en religie. Geen verschil.

Hoog tijd voor diepere bevrijding. Want juist door onze obsessie met onderscheid werden ruim tachtig jaar geleden miljoenen mensen de dood in gedreven.

Jos van Noord