Jos gaat los: Fries als thuistaal
Luister hier de column
Groningen vind ik ook prima. Grunningers innemend. Mag ik dat hier zeggen? Zal ik wel weer van die hier typische reacties krijgen, zo van: 'Als je denkt het in Groningen beter te krijgen, moet je daar heen gaan!'
Wedden?
'Het prettige van Groningen is dat nieuwkomers hier overal welkom zijn,' hoorde ik in het dorpscafé van Kloosterburen, waar wij nu en dan een dagmenuutje pakken. Het is altijd lekker en je krijgt er gratis een goed gevoel bij. 'Niemand hoeft zich buitengesloten te voelen, want wij spreken hier gewoon Nederlands!'
Nou ja, gewoon...
In Friesland voel ik me ook best welkom, we hebben het hier goed naar ons zin. Friezen hebben evenwel de merkwaardige gewoonte dat zij soms opeens met hun rug naar je toe gaan staan. Als hun dat zo uitkomt dan keuvelen ze onder mekaar verder in het Fries. Alsof er een knop om gaat. Ineens een soort geheimtaal, zo van: ons kent ons, jij hoort daar even niet bij.
Kweet intussen dat ik het zo niet mag opvatten, maar het toppunt van wellevendheid...nou nee!
Ook mijn Leeuwarder Courant doet dit te vaak. Dat ik 'm wel eens boos terzijde smijt: wat moet ik met een krant waarin ik hele stukken niet lezen kan?
Aan de subsidiezender Omrop Fryslân heb je sowieso niks. De incrowd-omroep, noemen wij die thuis: volledig betaald door de overheid die zij moeten controleren! Voor de lol luisteren wij in de auto wel eens naar dat Fryske Nepnijs, maar dan alleen als 't wordt voorgelezen door onze gedroomde Tieten!
Ooit heb ik een poging gedaan om Fries te leren, maar tijdens corona werden de lessen telkens afgezegd en daarna kwam het er gewoon niet meer van. Intussen ben ik op een andere taalles: m'n Arabisch een beetje oppoetsen, ooit geleerd in Beiroet en Cairo tijdens mijn jarenlange correspondentschappen. Best handig in Nederland tegenwoordig en bovendien: een wereldtaal, meer dan 400 miljoen Arabieren.
Nog maar grofweg de helft van alle Friezen, zo'n 350.000 Nederlanders, kan Fries spreken, maar deze taal - naar ik hoor vooral een uiting van Fryske culturele trots - is ernstig in gevaar. Fries wordt op de meeste scholen nog geleerd en thuis spreken ouders onderling het ook nog wel, maar niet meer met de kinderen. Die stuntelen enkel nog wat Fries met hun behoudende pake en beppe.
Fries correct schrijven kan nog maar 15 procent van alle Friezen. Nu we hier toch onder elkaar zijn: wat is de verwachting? Is Fries een folkloristisch handigheidje van de Friezen om zich af te zetten tegen de rest van Nederland? Leven Friezen dan liever in afzondering? Vanwaar dan dat gezanik om die Lelylijn? Zo'n Friese Nationale Partij, wat moeten daar mee?
Heeft de Friese taal toekomst? Of zal het Fries zoetjesaan verdwijnen en kiest de jeugd liever voor de grote talen, omdat die hen meer kansen bieden op aansluiting met de buitenwereld, studiekansen ook en meer mogelijkheden op de mondiale arbeidsmarkt? "Ik bin hiel nijsgjirrich!"
Heb je een tip? WhatsApp!
Stuur je bericht, foto of video via:
0638400733 of via de tiplijn
Darttoernooi in de Mienskip eindigt met vechtpartij
Slachtoffer mishandeling bij caravan breekt kaak en gaat knock-out
Verwijder zoveel mogelijk bubbels in dit klassieke bubbelschietspel.Of speel iets anders op WâldNet Games.
